Twee jaar geleden kruiste mijn pad dat van het mevrouwtje van de Albert Heijn, een ontmoeting die me onmiddellijk confronteerde met de kwetsbaarheid van velen in onze stad.

Nu anno 2024,, bij het terugkijken op die ontmoeting uit 2021, word ik helaas geconfronteerd met de harde realiteit dat deze situatie nog steeds onveranderd is voor talloze mensen in onze samenleving.
Destijds deelde ik dit verhaal op mijn Facebookpagina, niet om mijn eigen ego te strelen, maar omdat het onze onmiddellijke aandacht eist.
En juist omdat de situatie nog steeds zo schrijnend is, voel ik de noodzaak om het opnieuw onder de aandacht te brengen en jullie mee te nemen in mijn ontmoeting met het mevrouwtje van de Albert Heijn.

"Eergisteren stond ik aan de kassa in de Albert Heijn in Brugge. Voor mij was een mevrouwtje aan het proberen af te rekenen. Ze had alleen maar cash geld bij zich. Een briefje van 20€. Ze had boodschappen gedaan voor 26,50€ dus dat was een probleem. De kassabediende was heel vriendelijk en behulpzaam. Ze hielp het mevrouwtje afrekenen en bekeek stuk voor stuk wat ze kon achterlaten om tot haar 20€ te komen.

Ik stond er een beetje naar te kijken en te luisteren. Het leek me wel moeilijk om te kiezen, het mevrouwtje had gewoon basisproducten mee: brood, een vlootje boter, kattenvoer, bananen, een pakje gehakt, en ook wel - om eens zot te doen - een bakje voorgemaakte kip in een soort Thaise saus (van 4€ of zo).
Het mevrouwtje was zo wel eventjes bezig, samen met de kassabediende: “Ja,euhm, dat ook niet dan. En dat ook niet. En aan hoeveel zit ik nu?” De kassabediende, geduldig en nog steeds erg vriendelijk, meerekenend: “Die boter misschien nog af, dan ga je er misschien wel geraken.”
Het mevrouwtje deed erg haar best om haar teleurstelling niet te laten blijken. Vrolijk riep ze - en iedereen mocht het horen: “Donderdag gaat het geen probleem meer zijn, hoor, dan krijg ik mijn centen.” (Ik denk: “Ja, je volgende 50€ van je budgetbeheerder”).

Uiteindelijk kwam het mevrouwtje uit aan een eindrekening van 19,6€. Oef. Op het pakje boodschappen dat ze moest achterlaten lagen de boter, bananen, een pakje gehakt en de kip in Thaise saus. Ongeveer. Mijn hart begon ineens wild te slaan.

Armoede in Brugge

De financiële gevangenis waar zoveel mensen in vast zitten. (For your information: in onze mooie stad leven, en dit is een onderschatting, 15.000 mensen in armoede.) En dit mevrouwtje was dan nog vrolijk aan het doen. Ze bedankte de kassabediende omdat die zo goed had geholpen. Ze pakte haar boodschappen in in haar stoffen boodschappentas. Ze keek om zich heen alsof er nog in het algemeen mensen te bedanken waren. Ze begon - al bedankend in het ijle - de winkel uit te gaan.

En ineens zei (of eigenlijk: gilde) ik tegen de kassabediende: “Zeg dat ze wacht.” En ik vroeg haar heel het pakje achtergelaten boodschappen (ter waarde van 7€ afgerond) bij mijn boodschappen te leggen. De kassabediende begreep onmiddellijk mijn bedoeling. Ze knipoogde zacht naar mij en zei:

“Natuurlijk.” En ze riep naar het mevrouwtje (luid): “Mevrouw! Wacht even hier. Wacht”.

Ik scande mijn klantenkaart in en de kassabediende begon mijn boodschappen af te rekenen. Ze zei ondertussen stil tegen mij: “Wat mooi dat je dit doet, ik zou het ook willen doen, maar ik mag niet,hé.” We hadden in die paar seconden een klein pact. Zij en ik. Het mevrouwtje - dat ondertussen terug naar de kassa was gekomen en nog steeds dankbaar om zich heen stond te glimlachen -besefte nog niet wat er aan het gebeuren was. Toen haar achtergelaten pakje boodschappen de band afkwam en de kassabediende tegen haar zei: “Zo, doe dat maar in je tas,” begon het haar langzaam te dagen. Eerst leek ze te doen alsof ze de boodschappen gewoon vergeten was mee te nemen, maar toen begon ze zich te herinneren dat ze ze had achtergelaten omdat ze ze niet kon betalen.

We hebben verder niet veel woorden gewisseld of een gesprek gevoerd. Het was klaar. Ik kreeg uitvoerige bedankingen van het mevrouwtje, maar ze sprak niet meer voor heel de winkel. Haar gemaskeerde vrolijkheid en luchtigheid van ervoor maakten plaats voor een kwetsbare dankbaarheid. En een beetje gêne ook. Wat ik niet tof vind. Ik begrijp haar wel. Dingen geven aan zij die het minder hebben, en dat zij dit dan uit ‘dankbaarheid’ moeten aanvaarden, ik ben daar niet zo voor. Geef mij maar structurele maatregelen en rechtvaardige politieke keuzes. Maar ik kon nu nie tanders. Dus ik zei tegen haar iets van: “Ik koop heel erg weinig kleren en het geld dat ik daarmee uitspaar, kan ik evengoed jou mee helpen, toch.” Opgelost.Wat me achteraf nog het meest van mijn melk bracht: ze had het katteneten niet achtergelaten.

Maar wel haar bananen, boter en kip in Thaise saus. Of hoe 7€ voor de een een pruts is en voor de ander een kwestie van ‘hoe fijn breng ik mijn volgende drie dagen door?’ Mijn katje eerst. En die kip in Thaise saus kan ik misschien de volgende keer kopen dan."

Dit verhaal, dat teruggaat naar 2021 maar nog steeds zo'n schrijnende realiteit belicht, vond zijn weg naar duizenden mensen via mijn Facebookpagina, waar het viraal ging, zelfs tot in Nederland.
Maar laat me duidelijk zijn: ik zocht geen lof of erkenning. Het delen ervan was geen bewuste daad van liefdadigheid, maar eerder een roep om aandacht voor de noodzaak van een rechtvaardiger beleid. Het is aan onze volksvertegenwoordigers om een samenleving te creëren waarin iedereen kan gedijen en menswaardig kan leven, want daar betalen we belastingen voor.
Ik heb geen speciaal hart. Of toch geen ander hart dan de meeste mensen. We zijn 'het kleine helpen' misschien gewoon een beetje afgeleerd, denk ik dan.

Toch heeft iederéén een hart en bij 99,9% van de mensen zit het op de juiste plaats. De mens is van nature solidair. Dat heb ik gevoeld: wat ik heb gedaan, ging vanzelf en instinctief. Toch voel ik de drang om het kleine helpen weer in ons collectieve bewustzijn te brengen.

Laten we hopen dat mijn actie anderen inspireert , of zelfs besmet. Want we kunnen allemaal steentjes in de rivier verleggen.

Femke den Hollander