Jong Bloed
Deze morgen: jong bloed in de werking.
Eerstejaarsstudenten maatschappelijk werk op leerplekbezoek.
Nieuwsgierig, een beetje gespannen, zoekend naar hun plek.
En ik?
Ik merk hoe ik instinctief de ruimte scan.
Nog voor ik het weet, vraag ik me af:
Zou ik jou kunnen voorstellen als maatschappelijk werker voor één van onze gasten?
Die reflex. Zo menselijk. En tegelijk: zo verraderlijk.
Allemaal anders ...
Wat me treft, is de diversiteit.
De één met tatoeages die verhalen dragen.
De ander met piercings, sneakers en een blik die zegt: ik ben hier op mijn manier.
Een enkeling met een arafatsjaal — symbool, stijl of statement?
En dan de meisjes die ik ooit een collega hoorde noemen “de witte-wijnen-wijven”:
keurig, haar gestyled, nagels verzorgd, tot in de puntjes.
Allemaal anders.
Allemaal onderweg naar hetzelfde: ontdekken wat het betekent om er te zijn voor een ander.
Maar hoe snel vormen we beelden ...
Hoe vanzelf linken we uiterlijk aan overtuiging,
of stijl aan betrouwbaarheid?
Alsof maatschappelijk werk één mal zou kennen.
Terwijl het net dat niet is.
Maatschappelijk werk is de plek waar verschil moet mogen bestaan.
Waar identiteit niet beoordeeld wordt, maar begrepen.
Waar de mens voorop staat, niet de verpakking.
Vrijheid is niet vrijblijvend ...
Vrijheid van expressie hoort daarbij.
Want zonder vrijheid geen stem,
zonder stem geen recht, en zonder recht geen maatschappelijk werk.
Vrijheid is niet vrijblijvend — het is het fundament van menselijke waardigheid.
En mensenrechten verdedigen, ook wanneer het schuurt,
is geen keuze.
Het is een plicht.
Dan komt de vraag die het gesprek stillegt:
“Moeten we de gasten niet ook een beetje controleren?”
En daar is het weer.
Dat ene woord dat alles onderuithaalt: controleren.
Alsof maatschappelijk werk over macht gaat.
Alsof het onze taak is om mensen te bewaken in plaats van te ondersteunen/ te begeleiden. Maar dat is het niet — en dat mag het nooit worden.
Maatschappelijk werk draait om vertrouwen, relatie, gelijkwaardigheid.
We ondersteunen/begeleiden, we signaleren, maar nooit vanuit wantrouwen.
Altijd vanuit verbinding.
Streven naar perfectie
Op zulke momenten gaan bij velen van ons de nekharen rechtop staan. Want maatschappelijk werk gaat nooit over controleren.
Niet over meerderen en minderen.
Niet over ‘wij’ die weten wat goed is voor ‘hen’.
Controle is het terrein van systemen, van regels, van beleid.
Maatschappelijk werk daarentegen gaat over relatie, vertrouwen en gelijkwaardigheid.
Ja, we begeleiden mensen.
Ja, we signaleren wanneer er iets misloopt.
Maar we doen dat vanuit verbinding, niet vanuit wantrouwen.
Netflix
Toch sijpelt het wantrouwen overal in.
Neem het recente Netflix-schandaal:
een facebook post die mensen in kwetsbare situaties portretteerde als profiteurs, luiaards, domme sukkelaars die hun kansen verspelen.
Een sociale media post die geen inzicht bood, maar likes zocht.
En wat bleef hangen?
Niet de realiteit van armoede of uitsluiting,
maar het cliché: “ze willen niet, ze kunnen niet, ze profiteren.”
Framing
Dat is framing.
En framing vormt meningen,
meningen vormen beleid,
en beleid vormt levens.
Het idee dat “mensen in kwetsbare situaties de kantjes eraf rijden” — laten we eerlijk zijn — is een hardnekkige, maar foute karikatuur.
Los van welke bedoeling men ook had/ heeft, zulke framing sijpelt diep door in hoe beleid wordt gevoerd en hoe hulpverlening wordt ingericht.
Onze taak als maatschappelijk werkers is net om daartegenin te gaan.
Om de mens te blijven zien, niet het dossier.
Om structureel onrecht te benoemen, niet te verdoezelen.
Om het systeem te bevragen, niet klakkeloos uit te voeren.
Daar ligt onze strijd
Dus ja, deze morgen jong bloed in de werking — en tegelijk een spiegel voor onszelf.
Over wie we zijn.
Waar we voor staan.
En waarom het maatschappelijk werk, ook vandaag, broodnodig is.
Reactie plaatsen
Reacties
Mooi stuk dat betekenisvol weergeeft waar sociaal werk om draait. Zou moeten draaien.