Waarom we soms ja zeggen – en soms nee ...
Als vereniging waar armen het woord nemen krijgen we héél veel uitnodigingen om deel te nemen aan overlegtafels, studiedagen, debatten en netwerkmomenten.
Onze agenda kan er moeiteloos elke week mee gevuld worden.
En eerlijk? Als we overal op zouden ingaan, zouden we geen tijd meer overhouden om écht met mensen in kwetsbare situaties aan de slag te gaan.
Daarom zeggen we soms vol overtuiging ja, soms even overtuigd nee – en soms twijfelen we. Want niet elk overleg is even zinvol, en onze tijd is kostbaar.
De waarde van bewuste keuzes
Soms maak je wél bewust plaats in je agenda. Niet omdat je per se tijd over hebt, maar omdat je weet dat de vraag oprecht en met respect gesteld is.
Omdat de persoon die je uitnodigt weet dat participatie meer is dan “een stoel vullen” en nooit lichtzinnig met jouw tijd zou omgaan.
Zo zat ik deze week aan tafel rond het thema participatie en moeilijk bereikbare groepen.
De Academie Eerste Lijn: Meer dan Theorie
De bijeenkomst was georganiseerd in het kader van de Academie Eerste Lijn, een plek waar wetenschap, praktijk en beleid elkaar vinden. Hun doel is helder: kennis opbouwen én verankeren om de eerste lijn te versterken.
(Voor de komende jaren focust de Academie op thema’s zoals duurzame vernieuwing, mentaal welzijn van jongeren, en vooral: de toegankelijkheid van zorg voor “underserved populations” – mensen die vandaag te weinig of geen zorg krijgen.)
Geven, nemen & schuren ...
Het was een tafel waar we niet alleen gaven – onze expertise, verhalen en tijd – maar ook kregen: inspiratie, nieuwe inzichten en de bevestiging dat participatie meer moet zijn dan een modewoord.
Rond de tafel ging het over participatie – een begrip dat tegenwoordig overal opduikt, maar soms zo leeg klinkt. Hier voelde het anders. Hier mocht het schuren.
We hadden het over macht en zeggenschap: hoe participatie pas waarde krijgt wanneer je écht bereid bent een stukje controle los te laten. Als de beslissingen al genomen zijn voor het gesprek begint, is participatie niet meer dan een toneelstuk.
Ook spraken we over de zogenaamde “moeilijk bereikbare groepen” – die vaak bijna mythisch worden voorgesteld. Iedereen praat erover, maar wie zit er echt met hen aan tafel?
We deelden wat nodig is om dat te veranderen: tijd, vertrouwen, persoonlijke relaties en een cultuur waarin participatie geen project is, maar een reflex.
Wanneer Het Echt Wordt
Het mooiste moment van de middag was misschien wel toen iemand zei:
“Participatie is geslaagd wanneer het schuurt – en je er daarna ook iets mee dóét.”
Dat is het punt.
Participatie is geen checkbox. Het vraagt moed van organisaties én beleidsmakers om te luisteren naar wat soms moeilijk te horen is, en daarna bereid te zijn om te veranderen.
Waarom Dit Belangrijk Is
Het werk van de Academie Eerste Lijn helpt om deze inzichten te verzamelen, te onderzoeken en te verspreiden.
Want we hebben data en kennis nodig om te tonen wat werkt, en om de stem van de doelgroep te laten meetellen in beleid en praktijk.
Voor ons als vereniging is dit niet zomaar een overleg. Het is een kans om de brug te slaan tussen ervaringskennis en wetenschappelijke kennis, tussen straat en beleid, tussen macht en zeggenschap.
Wat nemen we mee ...
Wij nemen van deze tafel mee dat:
- Participatie is een proces, geen formaliteit
- Moeilijk bereikbare groepen zijn geen mythische figuren – we moeten ze actief opzoeken
- Ervaringskennis verdient een plek naast academische kennis
- Macht delen is spannend, maar zonder dat verandert er niets
- Participatie mag en moet soms schuren – dat is een teken dat er iets in beweging komt
-
Van theorie naar praktijk en terug ...
Bij Wieder is participatie geen modieus begrip en ervaringskennis geen “extra perspectief”. Voor een vereniging waar armen het woord nemen is het onze ademhaling – het zit in ons DNA.
Wij bestaan om de stem van mensen in maatschappelijk kwetsbare posities te laten klinken, om die stem te versterken en om ervoor te zorgen dat er ook écht iets mee gebeurt.
In ons meest recent project Krachtvoer onderzoeken we wat écht helpt in hulp- en dienstverlening. We verzamelen praktijken die werken, vertalen de ervaring van mensen naar bruikbare inzichten, en leggen de vinger op de plekken waar het schuurt. Want daar, in dat spanningsveld, kan vernieuwing ontstaan.
Deze dialoogtafel bevestigde opnieuw onze overtuiging: participatie mag nooit gereduceerd worden tot een formaliteit of een vinkje op een checklist. Het vraagt tijd, vertrouwen en een fundamentele cultuurverandering – bij hulpverleners, beleidsmakers én organisaties zoals de onze.
Het is een continue oefening in balans: tussen geven en nemen, tussen praktijk en theorie, tussen macht en zeggenschap.
En precies dáár – waar het soms wringt en schuurt – vinden we de kiemen van echte verandering.
Tot slot ..
We kunnen en willen niet overal ja op zeggen. Daarom kiezen we bewust voor de tafels waar onze aanwezigheid écht een verschil maakt – voor onszelf, voor de mensen die we vertegenwoordigen en voor de toekomst van de zorg.
Tafels waar onze stem niet alleen wordt gehoord, maar waar er ook iets mee gedaan wordt. Want participatie is pas de moeite waard als ze leidt tot beweging.
En ja, dat mag schuren. Sterker nog: het moét schuren. Alleen dan kan er iets nieuws ontstaan. Dus laten we samen luisteren, botsen en zoeken – en zo bouwen aan een eerste lijn die écht werkt. Durf jij mee te schuren?